Gąsówka fioletowawa, gąsówka naga

Gąsówka fioletowawa, dawniej gąsówka naga, Lepista nuda to dość pospolity jesienny grzyb chociaż czasami pojawia się już dużo wcześniej bo nawet w maju. 

Zbieram go chętnie bo bardzo mi smakuje. Fajną minę mieli kiedyś znajomi, którym podałam danie z tymi grzybami - fioletowy kolor bardzo ich zdziwił i zaskoczył.

Moje dania z gąsówkami :
- Gąsówki nagie w marynacie 
- Naga kartoflanka 
- Fioletowy farsz w calzone
- Gąsówki nagie z czerwoną cebulką, na grzankach 
- Zupa wielogrzybowa z makaronem

 

Kapelusz gąsówki fioletowawej dorasta do 15 cm średnicy. Początkowo wypukły z podwiniętym brzegiem, w miarę wzrostu rozpościera się. Czasami na środku nieco wgłębiony. Powierzchnia gładka, matowa, sucha. Kolor za młodu fioletowy, czasami jasno liliowy, potem fioletowo brązowy, czasami tylko brązowawy - generalnie dojrzewając zwykle traci intensywny kolor. Bywa wodnisty bo jest trochę higrofaniczny czyli nasiąka wodą a wysychając blednie.

Blaszki średnio gęste, przy trzonie wycięte zatokowato. Początkowo intensywnie fioletowe, z wiekiem bledną i stają się fioletowo brązowe lub ochrowe.

Trzon wysoki do 12 cm i gruby do 3 cm. Cylindryczny, pełny, dołem bywa trochę bulwiasto zgrubiały. Ta podstawa pokryta fioletowawą grzybnią i poprzerastana kawałkami ściółki. Kolor trzonu fioletowy, fioletowawy, fioletowo ochrowy, z wiekiem blednie do szaro białego. Powierzchnia wzdłużnie włókienkowata, nieco kosmkowata.

Miąższ jędrny, twardy, z wiekiem mięknie i robi się bardziej kruchy. Koloru fioletowego, z wiekiem blednie. Zapach słodkawy, owocowy, smak łagodny.


Gąsówki fioletowawe wyrastają głównie jesienią, ale czasami pojawiają się już w maju. Można je spotkać w lasach liściastych i iglastych, w parkach, ogrodach, na polanach, przy drogach. Lubią rosnąć w tak zwanych czarcich kręgach albo szeregowo.

Gąsówka naga to bardzo smaczny grzyb jadalny. Można go marynować, gotować, dusić, smażyć. Nadaje się do wielu dań. Dlatego też na świecie już ją się uprawia. Niektóre osoby jednak mogą być na nią uczulone.

Późną jesienią można spotkać jej krewniaczkę, gąsówkę dwubarwną Lepista personata, która ma kapelusz i blaszki płowe, szaro białe, blado ochrowe, tylko czasami z lekko liliowym odcieniem. Miąższ białawy, tylko w trzonie fioletowawy. Także jest jadalna i smakuje podobnie jednak nie pachnie tak ładnie, owocowo.



źródło : B. Gumińska, W. Wojewoda „Grzyby i ich oznaczanie”
M. Fluck „Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie”

E. Gerhardt - Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik – 2006

14 komentarzy:

  1. Moja mama nazywała ten grzyb "Denaturatki" :)Ja nie zbieram jakoś go się boję...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. rzeczywiście czasami mają tak intensywny fioletowy kolor jakby się opiły denaturatu :D i mądrze robisz nie zbierając skoro nie znasz ich dobrze !

      Usuń
  2. a ja jak byłam mała mówiłam "fioletowiaki" :)

    OdpowiedzUsuń
  3. A u mnie w zeszłym roku było dużo pod tujami. W tym roku niestety nie ma żadnego.
    Iren-Ka

    OdpowiedzUsuń
  4. Zbieram gasówka fioletowawą i do tej pory zawsze smazylam z cebulką i jajeczkiem. A teraz mam jej dużo i będę wypróbowywać w marynacie

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Małe są świetne w marynacie i pięknie się prezentują, w ogóle to bardzo smaczne grzyby

      Usuń
  5. Chyba mam je w ogrodzie. Czy można je pomylić z czymś trującym? Chciałabym się wreszcie przekonać czy mogę to zjeśc:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Fioletowe gąsówki można pomylić z niektórymi zasłonakami więc zalecam ostrożność, ale możesz przysłać do mnie, na adres mailowy, zdjęcia. Pokaż wierzch kapelusza i spód kapelusza z trzonem.

      Usuń
  6. Dziękuję bardzo, wyślę

    OdpowiedzUsuń
  7. Ja dzis tez znalazlam grzyby wygladaja jak gasowka lecz brak pewosci

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. nie ma pewności - nie zbieramy!

      Usuń
    2. Dlaczego zasłonak fioletowawy w Polsce jest uznawany za niejadalny?
      Z ojcem zjedliśmy cały wysyp z 2016 zamarynowanych w occie i nie potwierdzam tego że są niesmaczne,
      o trujących właściwościach też nic na 100% pewnego nie znalazłem.
      A chyba tylko z tym można pomylić Gąsówkę bo chyba już z zasłonakiem wonnym to się już nie da,
      na szczęście gąsówka się zaczyna kiedy zasłonaki kończą więc z ciekawości pytam z czym można pomylić fioletową gąske?

      Usuń
    3. Gąsówkę nagą można pomylić właśnie z fioletowo zabarwionymi zasłonakami, ale pytanie o ich przydatność do spożycia to nie do mnie. Widocznie zakwalifikowanie ich do grupy grzybów niejadalnych czy trujących ma jakieś podstawy. Trzeba by popytać naukowców - mykologów, toksykologów, może jeszcze kogoś innego... Wiele gatunków jest opisywanych jako niejadalne, bo np. mają ostry smak, ale po odpowiednim przyrządzeniu spokojnie można je jeść. Z drugiej strony ludzie nadal jedzą piestrzenice kasztanowate, a zawarta w nich giromytryna jest toksyczna i żadne kilkukrotne gotowanienie usuwa jej całkowicie.

      Usuń

Będzie mi miło jeśli zostawisz swój komentarz i odwiedzisz mnie znowu. Jeśli ugotowałeś albo upiekłeś coś z przepisu znalezionego tutaj zrób zdjęcie i pochwal się przysyłając je do mnie.

Print Friendly and PDF
Copyright © Smaczna Pyza , Blogger