Grzyby gatunkami. Łysak wspaniały

Łysak wspaniały Gymnopilus junonius to grzyb, który raczej ciężko pomylić z innymi gatunkami. W Polsce nie występuje często, ale trzeba przyznać, że wygląda bardzo okazale gdy rośnie całą rodziną. 

Owocniki łysaka wspaniałego widoczne na zdjęciu spotkałam na Ponidziu, ale obserwuję ten gatunek także  na stanowisku w środku mojego, wielkiego miasta bo rosną przynajmniej drugi rok z rzędu na trawniku przy ulicy niedaleko mojego domu. Ich dość płomienny kolor i duże rozmiary powodują, że rzucają się w oczy z daleka.

Inne gatunki możesz poznać zaglądając do mojego atlasu grzybów.

Jak wygląda łysak wspaniały? 

Kapelusz pojedynczego łysaka wspaniałego może dorastać nawet do 10-15 cm średnicy i jest mięsisty. Za młodu półkulisty, z wiekiem wypukły do rozpostartego, czasami z tępym. Czasami  z wzniesieniem na środku, ale bez garbka. Brzeg cienki, pofalowany, mniej lub bardziej podwinięty. Powierzchnia matowa, pilśniowa, z wiekiem łuseczkowata, pokryta brązowymi włókienkami. Mokra może być nieco śluzowata. Koloru żółtopomarańczowego, żółtoochrowego, rudego, brązowopomarańczowego.

Pod kapeluszem hymenofor blaszkowaty. Blaszki raczej gęste, dość wąskie. Przy trzonie przyrośnięte, zaokrąglone albo lekko zbiegające ząbkiem. Koloru kremowego, z wiekiem żółtobrązowe, rdzawobrązowe o ciemniejszych ostrzach. U młodych owocników okryte osłoną.

Trzon łysaka wspaniałego może mieć nawet 20 cm wysokości i 3 cm grubości. Wrzecionowaty, walcowaty, u podstawy grubszy, czasami korzeniasty. W środku raczej pełny, u starszych okazów z wąskim kanałem. W górnej części długo widoczny skórkowaty pierścień. Powierzchnia kremowa, żółta, nad pierścieniem raczej gładka, tylko czasami jakby oprószona, poniżej mocno pokryta ciemniejszymi włókienkami. U podstawy trzon może być ciemniejszy, czerwono brązowy.

Miąższ gruby, mięsisty. Koloru żółtego. Zapach intensywny, rzodkiewkowy, smak gorzki.

Czy łysak wspaniały to grzyb jadalny? 

Nie, łysak wspaniały to grzyb niejadalny. Spotkałam się jednak w atlasach z różnymi informacjami na temat tego gatunku. Jedne twierdzą, że jest po prostu  niejadalny z powodu gorzkiego smaku. Inne podają, że może być nawet trujący.

Gdzie szukać łysaków wspaniałych? 

Łysaki wspaniałe to saprotrofy. Wyrastają przeważnie w kępach na próchniejącym drewnie drzew liściastych, sporadycznie iglastych. Rosną u podstawy drzew, na pniakach, korzeniach lub powalonych kłodach, ale zdarza się, że rosną pozornie na ziemi gdy resztki drewna są zagrzebane w ziemi. Można je spotkać w lasach mieszanych, parkach, na poboczach dróg od lipca do listopada.

źródło:
E. Gerhardt "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik", KDC, Warszawa 2006
W. Wojewoda „Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski”, PAN, Kraków 2003