Grzyby gatunkami. Czasznica oczkowata
Czasznica oczkowata Lycoperdon utriforme to duża purchawka z rodziny pieczarkowatych. To grzyb jadalny kiedy owocniki są młode i zupełnie białe w środku.
Trafiłam ostatnio na tę czasznicę, a nawet dwa jej okazy, w ubiegłym roku. Wyrosły na trawniku za domem, w którym spędzałam urlop. Jeden był już mocno przejrzały a drugi obserwowałam przez 2 tygodnie jak rósł i dojrzewał pośród zielonych źdźbeł. Pięknie wyglądała biała, duża bulwa zanurzona w zielonej trawie. Zaglądałam do niej codziennie a dzisiaj przedstawiam Wam ten gatunek grzyba.
Jak zbudowana jest czasznica oczkowata?
Owocnik czasznicy oczkowatej dorasta do 20 cm średnicy i takiej samej wysokości. To taki skórzasty worek, prawie bez trzonu. Kształtem przypomina nieco spłaszczoną kulę albo bulwę, krótką maczugę lub odwróconą, szeroką gruszkę. Na szczycie jest mocniej pomarszczona i może mieć płytkie dołki.
Powierzchnia jest zbudowana z dwóch warstw. Zewnętrzna, egzoperydium, początkowo biała, włóknisto pilśniowa a później leciutko pęka i wygląda jak pokryta kanciastymi kafelkami czyli "oczkami". Oczka mają średnice ok. 5 mm i tworzą je pęczki malutkich, skupionych w piramidki kolców. Z czasem ta warstwa szarzeje, robi się szarobrązowa. Kolce na oczkach łuszcza się i odpadają razem z nimi odsłaniając szarobrązową warstwę wewnętrzną, endoperydium. Ta warstwa jest przeważnie matowa, brązowawa, o papierowej teksturze. Gdy owocnik dojrzewa endoperydium zaczyna pękać od szczytu dzieląc się na duże fragmenty i stopniowo odpada a pozostała dolna część owocnika przybiera formę kielicha lub misy z postrzępionymi brzegami.
W środku górnej części owocnika znajduje się gleba czyli zarodniki. Początkowo gleba jest zwarta i biała. Dojrzewając staje się pylista, oliwkowa, szarobrązowa lub czekoladowobrązowa, a kiedy endoperydium pęka zarodniki rozpylają się.
Dolna i płonna część owocnika, czyli podglebie, jest dość sztywne, ma duże komory i zwęża się marszcząc ku dołowi. Po otwarciu się owocnika i rozsianiu zarodników podglebie w formie kielicha, przy sprzyjających warunkach, może przetrwać w tym kształcie nawet kilka miesięcy.
Czy czasznica oczkowata to grzyb jadalny?
Tak, czasznica jest grzybem jadalnym tak jak inne purchawki, ale tylko jej młode owocniki, które są zupełnie białe w środku. Można ją smażyć, dusić a nawet suszyć. Do spożycia nadaje się wewnętrzna część grzyba - gleba, kiedy jest jeszcze biała, po usunięciu warstwy zewnętrznej.
Gdzie rośnie czasznica oczkowata?
Czasznicę oczkowatą można znaleźć na łąkach, pastwiskach, polanach, brzegach lasów czyli trawiastych otwartych przestrzeniach. Lubi dobrze naświetlone stanowiska. Owocniki wyrastają od maja do października, pojedynczo lub w grupach.
źródło:
P.Skoubla "Wielki atlas grzybów", Elipsa, Poznań 200
B. Gumińska, W. Wojewoda "Grzyby i ich oznaczanie", PWRiL, Warszawa 1985
E. Gerhardt "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik", KDC, Warszawa 2006
W. Wojewoda „Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski”, PAN, Kraków 2003
Trafiłam ostatnio na tę czasznicę, a nawet dwa jej okazy, w ubiegłym roku. Wyrosły na trawniku za domem, w którym spędzałam urlop. Jeden był już mocno przejrzały a drugi obserwowałam przez 2 tygodnie jak rósł i dojrzewał pośród zielonych źdźbeł. Pięknie wyglądała biała, duża bulwa zanurzona w zielonej trawie. Zaglądałam do niej codziennie a dzisiaj przedstawiam Wam ten gatunek grzyba.
Jak zbudowana jest czasznica oczkowata?
Owocnik czasznicy oczkowatej dorasta do 20 cm średnicy i takiej samej wysokości. To taki skórzasty worek, prawie bez trzonu. Kształtem przypomina nieco spłaszczoną kulę albo bulwę, krótką maczugę lub odwróconą, szeroką gruszkę. Na szczycie jest mocniej pomarszczona i może mieć płytkie dołki.
Powierzchnia jest zbudowana z dwóch warstw. Zewnętrzna, egzoperydium, początkowo biała, włóknisto pilśniowa a później leciutko pęka i wygląda jak pokryta kanciastymi kafelkami czyli "oczkami". Oczka mają średnice ok. 5 mm i tworzą je pęczki malutkich, skupionych w piramidki kolców. Z czasem ta warstwa szarzeje, robi się szarobrązowa. Kolce na oczkach łuszcza się i odpadają razem z nimi odsłaniając szarobrązową warstwę wewnętrzną, endoperydium. Ta warstwa jest przeważnie matowa, brązowawa, o papierowej teksturze. Gdy owocnik dojrzewa endoperydium zaczyna pękać od szczytu dzieląc się na duże fragmenty i stopniowo odpada a pozostała dolna część owocnika przybiera formę kielicha lub misy z postrzępionymi brzegami.
W środku górnej części owocnika znajduje się gleba czyli zarodniki. Początkowo gleba jest zwarta i biała. Dojrzewając staje się pylista, oliwkowa, szarobrązowa lub czekoladowobrązowa, a kiedy endoperydium pęka zarodniki rozpylają się.
Dolna i płonna część owocnika, czyli podglebie, jest dość sztywne, ma duże komory i zwęża się marszcząc ku dołowi. Po otwarciu się owocnika i rozsianiu zarodników podglebie w formie kielicha, przy sprzyjających warunkach, może przetrwać w tym kształcie nawet kilka miesięcy.
Czy czasznica oczkowata to grzyb jadalny?
Tak, czasznica jest grzybem jadalnym tak jak inne purchawki, ale tylko jej młode owocniki, które są zupełnie białe w środku. Można ją smażyć, dusić a nawet suszyć. Do spożycia nadaje się wewnętrzna część grzyba - gleba, kiedy jest jeszcze biała, po usunięciu warstwy zewnętrznej.
Gdzie rośnie czasznica oczkowata?
Czasznicę oczkowatą można znaleźć na łąkach, pastwiskach, polanach, brzegach lasów czyli trawiastych otwartych przestrzeniach. Lubi dobrze naświetlone stanowiska. Owocniki wyrastają od maja do października, pojedynczo lub w grupach.
źródło:
P.Skoubla "Wielki atlas grzybów", Elipsa, Poznań 200
B. Gumińska, W. Wojewoda "Grzyby i ich oznaczanie", PWRiL, Warszawa 1985
E. Gerhardt "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik", KDC, Warszawa 2006
W. Wojewoda „Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski”, PAN, Kraków 2003
 |
| czasznica wrzesień 2014 - taka dojrzała do jedzenia się nie nadaje |
 |
| wrzesień 2015 - podglebie pozostałe w dobrym stanie po czasznicy z ubiegłego roku 2014 |
 |
| wrzesień 2015 - podglebie pozostałe w dobrym stanie po czasznicy z ubiegłego roku 2014 |
 |
| młoda czasznica wrzesień 2015 |
Witam,mam pytanie P.Izo,jeśli ta purchawka w środku jest taka ciemna to już jest niejadalna?Pozdrawiam,Ewa.
OdpowiedzUsuńZgadza się, purchawki i czasznice są jadalne tylko wtedy kiedy są młode i mają zupełnie białe wnętrze
UsuńDziękuję bardzo za odpowiedz.
OdpowiedzUsuń